„Jest na świecie taki rodzaj smutku, którego nie można wyrazić łzami.
Nie można go nikomu wytłumaczyć.
Nie mogąc przybrać żadnego kształtu,
osiada ciasno na dnie serca jak śnieg podczas bezwietrznej nocy”
| Haruki Murakami |
Od kilku lat bardzo szybko rośnie liczba osób chorujących na depresję, której głównym symptomem są zaburzenia nastroju. Według Światowej Organizacji Zdrowia choroba ta należy do jednej z czterech najpoważniejszych chorób na świecie a także stanowi jedną z najpoważniejszych przyczyn śmierci w wyniku samobójstwa. Statystyki wskazują, że około 30 do 50% ludzi, przynajmniej jeden raz w ciągu życia, doświadczyło zaburzeń depresyjnych. Depresja diagnozowana jest najczęściej u osób w wieku od 20 do 40 lat, jednak dotyczy również osób młodszych i starszych. Coraz częściej doświadczają jej nastolatkowie, źródła wskazują, że dotyczy ona od 20 do nawet 65% młodzieży. WHO szacuje, że depresja do roku 2030 będzie najczęściej występującą chorobą. Na depresję na świecie choruje około 280 -350 mln ludzi.
Depresja. Choroba czy moda?
Na temat depresji jest dziś głośno. O depresji dużo się mówi, zarówno w przestrzeni publicznej jak i w kręgach znajomych. Na temat tej choroby powstało bardzo dużo artykułów, książek, poradników. Organizowane są liczne szkolenia, warsztaty i webinary dla specjalistów a także osób doświadczających choroby oraz ich rodzin. Choć mamy dostęp do tak wielu źródeł wiedzy bardzo często bazujemy na własnych doświadczeniach, a właściwie na ich braku oraz na wiedzy potocznej.
Jeśli nigdy nie zetknęliśmy się z tą chorobą bezpośrednio ani pośrednio możemy mieć trudność w przyjęciu faktu jej istnienia do wiadomości.
Fakty i mity dotyczące depresji.
Możemy spotkać się z przekonaniem, że depresja to wymysł naszych czasów, moda. Tak jednak nie jest. Choroba ta towarzyszy nam od bardzo dawna. Cierpieli na nią w czasach starożytnych tak samo jak cierpią osoby w czasach nam współczesnych. W okresie epoki neolitu chorobę tę wiązano prawdopodobnie ze złymi duchami, które opanowywały ciało człowieka o czym świadczyć mogą znalezione przez archeologów czaszki z otworami, przez które prawdopodobnie próbowano pozbyć się złych mocy. Hipokrates, grecki uczony, mówił o tej chorobie, odnosił się do źródeł powstawania depresji.
Dostępne źródła wskazują, że choroby tej doświadczyły znane nam osoby żyjące wiele lat przed nami m.in. Aleksander Wielki, Ernest Hemingway, Ludwig van Beethoven, Vincent Van Gogh. Wiele żyjących współcześnie znanych osób, które odniosły sukces zawodowy głośno mówi o własnych doświadczeniach z depresją. Być może część z nas zetknęła się w swoim otoczeniu z osobami zmagającymi się z tą chorobą. Warto wiedzieć, że depresja to choroba demokratyczna. Zapadają na nią zarówno osoby o wyższym statusie materialnym jak i osoby o niższych dochodach, osoby, które odniosły sukces jak i te, które żyją obok nas swoim codziennym życiem. Chorują zarówno kobiety jak i mężczyźni, osoby młode (nawet dzieci) oraz seniorzy.
Depresji doświadczają również specjaliści, lekarze, terapeuci, psychologowie.
Czasem można spotkać się z przekonaniem, że depresja to po prostu smutek.
Jednak, co warto podkreślić, nie każdy smutek jest depresją. Smutek jest jedną z wielu emocji, których doświadczamy i jest naturalnym elementem zdrowego życia. Każdy z nas, wielokrotnie w ciągu swojego życia, odczuwa i będzie odczuwać w przyszłości tę emocję, nie jest to jednak stan depresyjny. Smutek depresyjny to, w przeciwieństwie do naturalnego choć nieprzyjemnego smutku, stan przewlekły, długotrwały.
Co moim zdaniem ważne, często osoby cierpiące na depresję nie identyfikują u siebie nadmiernego smutku tylko przede wszystkim obojętność i pustkę. Pamiętajmy, nie każdy nieprzyjemny stan emocjonalny np. po doświadczeniu bardzo trudnego zdarzenia będzie określany jako choroba.
Niektórzy twierdzą, że depresja to wymówka dla lenistwa. Nic bardziej mylnego i krzywdzącego dla osób doświadczających tej choroby. Każda z osób chorujących na depresję cierpi dodatkowo z powodu niemożności realizacji codziennych aktywności, zadań, z powodu braku sił, energii do codziennego funkcjonowania.
Kolejnym mitem, z którym możemy się spotkać, jest stwierdzenie, że depresja dotyka osoby słabe. Niestety, bardzo często takie zdanie ma otoczenie osoby chorej ale również ona sama, co jeszcze bardziej pogarsza jej samopoczucie. Z moich obserwacji wynika jednak, że depresji doświadczają często osoby silne, to jest takie osoby, które zbyt długo i zbyt mocno „zaciskały zęby” aby wytrzymać, dawać radę, robić więcej. Takie osoby, które zapominały przez bardzo długi czas o sobie, swoich potrzebach a kierowały się zniekształconym poczuciem „powinności”.
Depresja to poważna choroba.
Depresja jest chorobą, która wymaga włączenia leczenia. Bez podjęcia leczenia prowadzić może do bardzo poważnych konsekwencji m.in.: społecznych tj. wycofania z życia rodzinnego, utraty relacji z przyjaciółmi, znajomymi; szkolno-zawodowych tj. utraty zdolności do wykonywania pracy lub nauki; dla zdrowia tj. spadku odporności organizmu i zwiększonej podatności na inne schorzenia. Bardzo często brakuje nam świadomości, że depresja jest chorobą, która nieleczona może prowadzić do śmierci. U osób, które nie otrzymają pomocy utrzymują się myśli rezygnacyjne i samobójcze co w efekcie zwiększa ryzyko podjęcia przez nie próby samobójczej.
Depresja jest chorobą dotyczącą obszaru psychicznego jednak poza objawami psychicznymi często towarzyszą jej również symptomy fizyczne. Czasem objawy fizyczne są dominującymi a osoba chora nie odczuwa lub nie zauważa objawów psychicznych co sprawia, że nie podejrzewa u siebie depresji i poszukuje źródeł oraz pomocy u innych specjalistów np. neurologów, kardiologów.
U różnych osób przebieg choroby, jej symptomy mogą się znacząco różnić. Część osób doświadczać będzie przede wszystkim zniechęcenia i silnego smutku, inne osoby będą odczuwać silną drażliwość oraz złość a jeszcze inne osoby będą prezentować otoczeniu radość, zadowolenie czy poczucie szczęścia gdyż depresja występuje również pod postacią maskowaną. Oczywiście istnieją jasno określone kryteria diagnostyczne, w których zawarte są najczęściej występujące objawy i to właśnie w oparciu o nie stawiana jest diagnoza. Diagnozę depresji zawsze stawia lekarz psychiatra a właściwe leczenie powoduje, że nieprzyjemne objawy ustępują. Życie ponownie nabiera sensu, wraca energia i zadowolenia z życia. Najlepsze rezultaty uzyskujemy łącząc farmakoterapię z psychoterapią.
Autorka Agnieszka Chojnacka
Bibliografia:
Budziszewska, B. (2016). Stres a depresja. Wszechświat, t.117, 1-3/2016
Dymowska, A. Nowicka-Sauer, K. (2015). Depresja wśród młodzieży – problem wciąż aktualny. Gdańsk, Via Medica
Musiał, A. (2007). Depresja – rys historyczny. Psychiatria Psychol. Klin. 2007, 7 (1), p. 42-46
Osińska, M., Kazberuk, A., Celińska-Janowicz, K., Zadykowicz, R., Rysiak, E. (2017). Depresja choroba cywilizacyjna XXI wieku. Geriatria 2017; 11: 123-129
Starkowska, A., Rachuta, P. Hewiak, E. Depresja bez tajemnic. Kompendium wiedzy. Fundacja badań społecznych OMG!, Pomorze Zachodnie
Święcicki, Ł. Depresja w pytaniach pacjentów i odpowiedziach eksperta. https://forumprzeciwdepresji.pl
Wasilewski, D. (2014). Depresja. Poradnik dla pacjenta. Psych/2014/12/KW/2
