Miłośnik herbaty, znany z klaczy Kasztanki, polski polityk, wojskowy, marszałek Polski, jeden z głównych organizatorów państwa polskiego, inicjator formowania Legionów Polskich w zaborze austriackim, który witał żołnierzy przybyłych do Grudziądza.
Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie (dzisiejsza Litwa) w zbiedniałej rodzinie szlacheckiej. Próbował swoich sił na studiach medycznych na Uniwersytecie w Charkowie. 22 marca 1887 Józef Piłsudski został aresztowany pod zarzutem udziału w zamachu na cara Aleksandra III Romanowa. Zesłano go na Syberię, skąd wrócił po pięciu latach. Piłsudski działał w Polskiej Partii Socjalistycznej i był współzałożyciel jej odłamu – PPS-Frakcji Rewolucyjnej. Zajmował się także redagowaniem tajnego pisma „Robotnik”. W ostatnich dniach czerwca 1908 we Lwowie z inicjatywy Piłsudskiego powstał konspiracyjny Związek Walki Czynnej, kierowany przez Kazimierza Sosnkowskiego – wówczas instruktora Organizacji Bojowej PPS. Był także organizatorem Związków Strzeleckich i dowódcą Pierwszej Brygady Legionów.
W początkowych dniach I wojny światowej podjął nieudaną próbę wzniecenia powstania narodowego na obszarze zaboru rosyjskiego. Między 1914 a 1917 roku główny Komendant Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1917 roku został szefem Departamentu Wojskowego Tymczasowej Rady Stanu. Następnie aresztowany i osadzony w niemieckiej twierdzy w Magdeburgu, co wzmocniło jego renomę jako bojownika o niepodległość polski. Po uwolnieniu, na początku listopada 1918 roku, przybył do Warszawy. 11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich jej podległych. 11 dni później przyjął stanowisko tymczasowego Naczelnika Państwa. Przed rozpoczęciem ofensywy na Kijów, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, mianowany Marszałkiem Polski. 16 sierpnia 1920 roku wyprowadził decydujący manewr znad Wieprza, co przesądziło o zwycięstwie wojska polskiego w bitwie warszawskiej.
Po uchwaleniu konstytucji marcowej, znacząco ograniczającej rolę głowy państwa, zrezygnował z ubiegania się o urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Po zamordowaniu Gabriela Narutowicza zrzekł się wszelkich funkcji państwowych i osiadł w dworku w Sulejówku. W 1926 roku Piłsudski przeprowadził wojskowy zamach stanu, przejmując realną władzę w państwie. Od 28 sierpnia 1926 roku był Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych i potencjalnym Naczelnym Wodzem w wypadku wojny, miał również stanowisko ministra spraw wojskowych, a przejściowo także premiera.
Podjął się demontażu instytucji demokratycznych, zbudował skupione wokół siebie środowisko tak zwanej Sanacji i uzależnił od siebie parlament, a także prezydenta, na którego wyznaczył Ignacego Mościckiego. Pełnię władzy przejął w 1930 roku na skutek zmanipulowanych i częściowo sfałszowanych wyborów parlamentarnych nazywanych „wyborami brzeskimi”. Marszałek Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 roku – niespełna trzy tygodnie po uchwaleniu nowej konstytucji, mającej ugruntować jego pozycję polityczną. Jego trumna znajduje się w krypcie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów na Wawelu, natomiast serce pochowano z matką na cmentarzu Na Rossie w Wilnie.
W swojej karierze politycznej Piłsudski był także w naszym mieście. 7 czerwca 1921 roku naczelnik przypłynął statkiem do Grudziądza. W podróży towarzyszyły mu inne statki i łodzie. Wyprawa opóźniła się z powodu niskiego stanu wody w Wiśle. Na błoniach Grudziądza kobiety w białych sukniach utworzyły monogram JP na cześć Marszałka. Na ratuszu miejskim Józef Piłsudski przyjął hołd od mieszkańców. Podczas wizyty otworzył Wystawę Sztuk Pięknych Artystów Pomorskich w muzeum przy ulicy Lipowej 28. Specjalną uroczystość na część wyjątkowego gościa zorganizowano w Domu Polskim „Bazar”.
Autorka: Martyna Ruszczyńska
Źródło: https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/jozef-pilsudski-1867-1935/
