Skonaktuj się z nami    kontakt@grudziadzmiastootwarte.pl
Witamy na portalu GrudziadzMiastoOtwarte.pl. Miłego dnia!

Są niemymi świadkami burzliwej historii naszego miasta.
Ich ceglane masywne mury pną się ku górze niczym zamki.
Przez wieki zmieniały się ich funkcje i przeznaczenie.

Niszczone i odbudowywane pozostają
nieodłącznym symbolem panoramy Grudziądza.
Poznajcie z nami ich fascynującą historię!

Swoją przygodę rozpocznijmy w XIV wieku.

W architekturze panuje gotyk. To wówczas zaczęły powstawać mury obronne naszego miasta. Dla Krzyżaków obronność miała bardzo duże znaczenie, toteż otoczyli miasto od północy, wschodu i południu aż po Bramę Toruńską podwójnym murem obwarowań. Od Bramy Toruńskiej do Bramy Wodnej i wzdłuż Wisły mur był pojedynczy.

To właśnie do nadwiślańskiego pojedynczego muru zaczęto dobudowywać spichlerze.

Pierwszym z nich był spichlerz kupca Bornwalda, który według badaczy powstał przed 1341 rokiem po wielkim pożarze miasta.

Dawno, prawda?

Przejdźmy teraz, proszę na ulicę Spichrzową.

Czy widzicie pewną różnicę w wyglądzie bohaterów naszej historii? Bardzo dobrze! Z tej strony spichlerze są dużo niższe. Ich budowniczowie świetnie wykorzystali warunki terenowe. Mam do was jeszcze jedną prośbę. Zamknijcie oczy i spróbujcie wyobrazić sobie dawny gwar tej ulicy, tragarzy niosących worki pełne zboża, kupców targujących się o ceny.

Niesamowite przeżycie.

Proszę, Otwórzmy oczy i ...
Z biegiem czasu powstawały kolejne spichlerze. W 1504 roku było ich już czternaście. Czy wiecie, ile jest ich dzisiaj?
Dwadzieścia sześć.

Zastanawiacie się pewnie, dlaczego powstały akurat w naszym mieście?

Już odpowiadam: po pierwsze sprzyjały temu warunki komunikacyjne. Mówiąc krótko: właściciele okolicznych majątków mieli do nas najbliżej.
Po drugie: kupcy grudziądzcy dzięki wcześniejszym kontaktom handlowym z Gdańskiem, byli bardziej energiczni i doświadczeni, a ich sakiewki (dawne portfele) zasobniejsze od ich konkurentów  z sąsiednich miast. To dzięki nim Grudziądz stał się centrum handlu zbożem. Przyznajcie, brzmi dumnie!
Niestety wojny nie były łaskawe dla naszych zbożowych magazynów.
Rok 1659, czas potopu szwedzkiego, przyniósł miastu poważne zniszczenia. Wybuchł pożar, ocalało tylko sześć spichlerzy. Po wojnie miasto wracało do życia. Odrodziły się też spichlerze, odbudowane na dawnych gotyckich fundamentach. W 1772 roku Grudziądz w wyniku pierwszego rozbioru trafia w pruskie ręce. Wiek XIX i XX to dla spichlerzy ponownie czas zmian. Niektóre z nich przebudowane zostają w mieszczańskie kamienice, m.in. po pożarze w 1903 roku. Sześć lat później z inicjatywy Towarzystwa Upiększania Miasta wybudowano schody ratuszowe w stronę Wisły nazwane w okresie międzywojennym schodami Słowackiego.
Kolejne w dziejach zniszczenia przynosi oblężenie miasta w 1945 roku. Spichlerze uległy wówczas znacznym uszkodzeniom i  częściowemu spaleniu. W latach 1946 – 1966 trwała ich odbudowa i remonty. Z czasem część z nich przekazana została w ręce grudziądzkiego muzeum.

W 2011 roku w plebiscycie  zorganizowanym przez National Geographic Traveler grudziądzkie spichlerze zajęły drugie miejsce na liście siedmiu nowych cudów Polski.

W 2011 roku w plebiscycie  zorganizowanym przez National Geographic Traveler grudziądzkie spichlerze zajęły drugie miejsce na liście siedmiu nowych cudów Polski.

Przełomową datą dla naszych magazynów był rok 2017.

To wówczas spichlerze wpisane zostały na listę Pomników Historii Prezydenta RP.

W spichlerzach nr 33 i 35 otwarty został w 2022 roku nowy oddział Muzeum im. ks. W. Łęgi – Muzeum Handlu Wiślanego FLIS, który przybliża zwiedzającym zarówno dzieje Grudziądza, jak i również wiślanego szlaku.

W 2023 roku zrewitalizowano spichlerz nr 57 tworząc nową przestrzeń tętniącą życiem dla mieszkańców i organizacji pozarządowych. W tym samym roku spichlerze 21 i 23 zostały przekazane przez miasto Urzędowi Marszałkowskiemu z przeznaczeniem na jego przedstawicielstwo.

Artykuł Patryk Krygier

ŹRÓDŁO:

Z. Radacki, Spichlerze gotyckie nad dolną Wisłą, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Historia Sztuki” 1959, nr 22, z. 1.

Roczniki Grudziądzkie:
1960 : M. Biskup, Rozwój przestrzenny Grudziądza
J. Frycz, Układ urbanistyczny i architektura Grudziądza
1970: J. Wojtowicz, Z przemian gospodarczych Grudziądza na przełomie XIX/XX wieku
1983: S. Reszkowski, Rozplanowanie i zabudowa Grudziądza. Przemiany przestrzenne po lokacji.
1985: S. Reszkowski, Lokacja i polokacyjne przemiany miasta Grudziądza w XIII – XIV w.
2005: R. Sudziński, Etapy i kierunki rozwoju Grudziądza w okresie kapitalistycznej industrializacji miasta (od poł. XIX wieku do roku 1939)
2011: I. Fijałkowska, Zarys historii działalności konserwatorskiej na terenie Grudziądza
2012: I. Fijałkowska, Spichlerze grudziądzkie, jako część zespołu dzielnicy Starego Miasta. Propozycja wpisu na listę Pomników Historii Prezydenta Rzeczypospolitej
2016: R. Czaja, Znaczenie gospodarcze Grudziądza w średniowieczu
2020: I. Fijałkowska, Zniszczenia obiektów zabytkowych Grudziądza w czasie drugiej wojny światowej i ich odbudowa

ŹRÓDŁO FOTOGRAFII CZARNOBIAŁEJ:
– Narodowe Archiwum Cyfrowe

Poznajmy się!

Tym chemy Cię zainteresować