Co ma Kopernik do Grudziądza?
W 2023 roku w Polsce obchodzimy Rok Mikołaja Kopernika. Data jest powiązana z jego pięćset pięćdziesiątą rocznicą urodzin. Z tej okazji warto przypomnieć dlaczego Grudziądz znalazł się na szlaku polskiego astronoma.
W Polsce znajduje się wiele miast związanych z Mikołajem Kopernikiem – Malbork, Frombork czy Olsztyn, w którym przygotowywał zamek do obrony przed Krzyżakami. Kierując się do województwa kujawsko-pomorskiego pierwszym miejscem kojarzącym się z nim jest miasto jego urodzenia, czyli Toruń. W takim razie, czego kanonik dokonał w Grudziądzu?
Mikołaj Kopernik w trakcie swojego życia odwiedzał nasze miasto. W lipcu 1521 roku był na sejmiku Prus Królewskich, podczas którego skarżył się na szkody wyrządzone w dobrach kapituły warmińskiej przez rycerzy zakonu krzyżackiego. Kolejny służbowy pobyt w Grudziądzu odbył się 21 marca 1522 roku, gdy w trakcie następnego sejmiku wygłaszał ważny traktat „O szacunku monety”. Jest to ważny dokument, ponieważ przyczynił się do pierwszej w Europie reformy finansów publicznych – reformy monetarnej. Później idea astronoma została rozwinięta przez angielskiego kupca i finansistę. Znamy ją jako prawo Kopernika – Greshama, że gorszy pieniądz wypiera lepszy. Władze miejskie Grudziądza do Kopernika zwróciły się także w jeszcze jednej sprawie. W związku z niedoborem wody pitnej w mieście poprosili go o wytyczenie biegu sztucznego kanału, który poprowadzony został z pobliskiej Kłódki. Niektórzy przypisują uczonemu także skonstruowanie pompy ssąco-tłoczącej, która miała zostać umieszczona na grudziądzkiej wieżyczce wodnej. Poza byciem autorem „O obrotach sfer niebieskich” jest także uważany za współtwórcę miejskich wodociągów.
Z Kopernikiem związane są także inne grudziądzkie obiekty. W 1972 roku, w 450. rocznicę pobytu kanonika w mieście, otwarte zostało planetarium pełniące rolę ośrodka popularyzacji astronomii. W tym samym roku odsłonięto ponad sześciometrowy pomnik astronoma. Kolejne ślady pamięci o Koperniku to przywieszona w 1959 roku na jednej z kamienic na Rynku tablica upamiętniającą wygłoszenie przez niego traktatu o monecie. 11 listopada 2015 roku oddano do użytku ławeczkę na której siedzi Kopernik trzymając w jednej ręce księgę, a w drugiej sakiewkę z pieniędzmi. Dodatkowo od ponad pół wieku w mieście odbywają się Grudziądzkie Dni Kopernikowskie.
Jak widać Mikołaj Kopernik swoją pracą przysłużył się miastu, a 550. rocznica urodzin powinna być powodem dla którego turyści tłumnie przyjadą na Rynek Grudziądza spotkać się z kanonikiem.
Autor: Martyna Ruszczyńska
Zdjęcia: Martyna Ruszczyńska
Zobacz również artykuł dotyczący Muralu który powstanie w Grudziądzu
