Daniel – miedziany książę grudziądzkich lasów
Chłodny wiatr zdmuchnął z dębów i klonów pierwsze liście, na niebie rozbrzmiał żurawi klangor, a gęsta mgła otuliła kołderką sosnowe pnie.
Tak, to zdecydowanie jesień wkroczyła w leśne ostępy i rozgościła się tu na dobre. I choć wydawać by się mogło, że najlepszym lekarstwem na jesienną słotę jest okryć się szczelnie kocykiem i rozczytać w dobrej książce, to czasem, gdy słońce wyjrzy zza chmur, warto wygrzebać się spod naszej „kocykowej” twierdzy, ubrać wygodne buty i ruszyć na spacer do lasu. Można być wtedy świadkiem niezwykłego spektaklu, który rozgrywa się na leśnej scenie. Aktorami zaś są jedne z najpiękniejszych zwierząt zamieszkujących grudziądzkie lasy – daniele.
Daniel to najliczniejszy mieszkaniec lasów Grudziądza. Wynika to z charakteru tych zwierząt, które w przeciwieństwie do swego kuzyna jelenia, są mniej dzikie i łatwiej przyzwyczajają się do obecności człowieka. Daniele zostały sprowadzone na tereny Polski i Europy zachodniej z obszarów Morza Śródziemnego i trzymane jako zwierzęta parkowe ku uciesze spacerowiczów. Z czasem część zwierząt uciekła lub zostały celowo wypuszczane na wolność. Dzisiaj zamieszkują przede wszystkim Polskę północną i zachodnią. Na terenie Grudziądza daniele najliczniej występują w Lesie Rudnickim, gdzie obecność mieszkańców naszego miasta w zupełności im nie przeszkadza. Jak u wszystkich jeleniowatych, bo do tej rodziny należy ten ssak, samce, zwane w gwarze łowieckiej bykami, noszą na głowach okazałe poroża. I właśnie te poroże jest istotną częścią niezwykłego czasu, który dla danieli rozpoczyna się zwykle wraz z nadejściem pierwszych jesiennych przymrozków.
Każdy okres godowy u poszczególnych naszych jeleniowatych bierze swoją nazwę od odgłosu, jaki wydają dojrzałe byki biorące w nim udział. Jeleń szlachetny ryczy na rykowisku, łoś buczy na bukowisku, daniel natomiast beczy na bekowisku. Nazwa, choć nie do końca oddaje to, jak te dźwięki naprawdę brzmią, jest całkiem adekwatna. Podekscytowane samce wydają chrapliwe, a dla nieświadomych spacerowiczów brzmiące wręcz trochę przerażająco, dźwięki, którymi oznajmiają swoją dominację. Aby przyciągnąć do siebie jak najwięcej wybranek, byki kopią charakterystyczne dołki, w których się kładą i oddają do nich mocz. Silna mieszanka zapachowa przyciąga samice, czyli łanie. Byk gromadzi wokół siebie kilka łań i pilnie ich strzeże przed zalotami pozostałych adoratorów. Gdy napełniony testosteronem konkurent zapędzi się za daleko, wówczas nie pozostaje nic innego, jak użyć swej najpotężniejszej broni – poroża. Poroże to nic innego jak żywa kość. Silne i zdeterminowane samce zderzają się porożem i rozpoczynają brutalną przepychankę. Starcie zazwyczaj trwa kilka sekund, zwycięzca jest tylko jeden. Słabszy i przegrany byk jest przeganiany i musi opuścić teren.
Daniele jesienią wyglądają niezwykle pięknie. Wraz z nadejściem chłodnych dni, wymieniają jak większość zwierząt swoją sierść na znacznie grubszą. Jasnorude futerko płowieje, by przybrać miedzianą barwę, a kark i pyszczek nabierają ciemnych odcieni niczym przypalone ziarna kawy. Przez grzbiet przebiega ciemna pręga, a uroku dodają białe jak mleko kropki zdobiące futro. Cala ta feeria barw przepięknie współgra z jesiennym lasem, który mieni się odcieniami pomarańczy, czerwieni i brązów. Nie pozostaje nic innego jak wybrać się na leśny spacer i zakochać się w naszych uroczych danielach. A podczas spaceru obserwujmy czujnie las i nasłuchujmy zwyczajów godowych tych zwierząt. Pamiętajmy, by robić to w ciszy i z poszanowaniem, a być może będziemy świadkiem niejednego leśnego przedstawienia, czego Wam serdecznie życzę.
