112. Rocznica powstania Domu Polskiego „Bazar” w Grudziądzu
Dom Polski „Bazar” został oddany do użytku 27 lipca 1911 roku.
Był siedzibą m.in. Towarzystwa Przemysłowców, Towarzystwa Śpiewaczego, Towarzystwa Ludowego i wielu innych.
W czasach zaboru pruskiego był dużym ośrodkiem polskości. Największym jego problemem od samego początku były pieniądze, a silny opór ze strony władz niemieckich stanowił dodatkowe utrudnienie. Jego historia jest natomiast dłuższa. W lutym 1899 roku, kiedy panował okres nasilonej germanizacji społeczeństwa pomorskiego, powstała Spółdzielnia Budowlana „Bazar” (istniejąca konspiracyjnie już wcześniej) stawiająca sobie za główny cel potęgowanie sił ducha. Myśl organizacyjna Domu Polskiego, jak i nazwa stanowiły odzwierciedlenie idei głoszonych przez wielkopolskiego patriotę księdza Wawrzyniaka. Propagował on idee walki o niepodległość Polski wykorzystując koncepcję rozwoju spółdzielni gospodarczych.
W grudziądzkim Domu Polskim odbywały się m.in. posiedzenia, nierzadko zabawy, bale, występy gimnastyczne Związku „Sokół” czy wykłady. W pewnym przybliżeniu zawody reprezentowane w organizacji odzwierciedlały ówczesny przekrój społeczeństwa miasta. Najliczniejszą grupę stanowili kupcy i przemysłowcy, ale spotykali się tam również rzemieślnicy, rolnicy, robotnicy oraz księża, lekarze i urzędnicy. Do członków Domu Polskiego zaliczano nie tylko mieszkańców Grudziądza i najbliższych okolic, ale też przedstawicieli z Poznania, Gdańska, Gdyni, Bydgoszczy, Wrocławia, Bytomia, Krakowa, Drezna i Magdeburga.
„Bazar” znajdował się przy obecnej ul. Moniuszki. Działał do 1935 roku. Co roku na upamiętnienie powstania Domu Polskiego składane są kwiaty pod tablicą pamiątkową na dawnym budynku organizacji.
