Kwalifikacje do wykonywania zawodu pracownika socjalnego określa art. 116 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 901 z późn. zm.). Zgodnie z wyżej wymienionym art. pracownikiem socjalnym może być osoba, która spełnia co najmniej jeden z niżej wymieniowych warunków:
posiada dyplom ukończenia kolegium pracowników służb społecznych;
ukończyła studia na kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej;
do dnia 31 grudnia 2013 r. ukończyła studia wyższe o specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego na jednym z kierunków: pedagogika, pedagogika specjalna, politologia, polityka społeczna, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie;
ukończyła studia podyplomowe z zakresu metodyki i metodologii pracy socjalnej w uczelni realizującej studia na kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej, po uprzednim ukończeniu studiów na jednym z kierunków, o których mowa w pkt 3.
Osoby, które przed dniem 1 maja 2004 r. ukończyły studia wyższe na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia, politologia i nauki społeczne lub socjologia, mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego.
Osoby, które w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 12 maja 2004 r. o pomocy społecznej, tj. w dniu 1 maja 2004 roku kontynuowały studia magisterskie na kierunkach: pedagogika, psychologia, politologia lub socjologia i ukończyły te studia do dnia 31 października 2007 r. – bez względu na ukończoną podczas studiów specjalność – mogą wykonywać zawód pracownika socjalnego.
Osoby, które rozpoczęły realizację specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego począwszy od dnia 1 października 2008 r., a dyplom ukończenia studiów uzyskały w nieprzekraczalnym terminie do dnia 31 grudnia 2013 r. muszą udokumentować zrealizowane wymagania wprowadzone przepisami rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2008 r. w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych (Dz. U. z 2008 r. nr 27 poz. 158). Rozporządzenie określa wykaz godzin przedmiotów (330 godziny) oraz praktyk zawodowych (240 godzin) niezbędnych do zaliczenia w celu uznania kwalifikacji do zatrudnienia na stanowisku pracownika socjalnego.