ŚWIĘTO SOLIDARNOŚCI
Ostatnie dni sierpnia to rocznica podpisania porozumień sierpniowych między opozycją demokratyczną a rządem komunistycznym w 1980 roku.
Porozumienie zapoczątkowało dziesięciomilionowy ruch mający przyczynić się do upadku komunizmu w Europie. Według oficjalnych danych w sierpniu 1980 r. strajkowało ok. 700 zakładów pracy, co przekładało się na 700 tys. osób.
Lipcowe podwyżki cen mięsa, a także jego przetworów sprzedawanych w sklepach oraz stołówkach zakładowych spowodowały spontaniczne strajki w zakładach pracy. Szczególnie miało to miejsce na Lubelszczyźnie. Po negocjacjach władz ze strajkującymi załogami protesty szybko wygasały. 14 sierpnia 1980 r. w Stoczni Gdańskiej wybuchł strajk w obronie zwolnionej z pracy 6 dni wcześniej Anny Walentynowicz, działaczki WZZ Wybrzeża (po 30 latach pracy, pięć miesięcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego). Po dwóch dniach protest został przerwany, ale na skutek nalegań delegatów innych zakładów pracy popierających żądania stoczniowców, był kontynuowany jako strajk solidarnościowy. „Dyscyplinarne” zwolnienie pracowniczki stoczni zapoczątkowało powstanie największego ruchu społecznego w historii Polski– NSZZ Solidarność. Powołano Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który stworzył 21 postulatów. Na czele protestu stanął Lech Wałęsa, który odegrał kluczową rolę w negocjacjach między strajkującymi robotnikami i rządem.
Do protestów przyłączały się zakłady z innych miast całej Polski. Pod naporem akcji strajkowej władze PRL zgodziły się na powstanie niezależnych związków zawodowych. 30 sierpnia 1980 r. podpisano porozumienia w Szczecinie, a dzień później w Gdańsku.
Powstanie niezależnego związku zawodowego, a w gruncie rzeczy wielkiego ruchu społecznego, zrodziło w Polakach potężną aktywność polityczną i społeczną. Dotychczas nieznane było by władze jakiegokolwiek związku, stowarzyszenia lub organizacji były wybierane w demokratycznych i wolnych wyborach.
Od początku września 1980 r. „Solidarność” stała się związkiem zawodowym oraz ruchem społecznym występującym we wszystkich dziedzinach życia społecznego i politycznego. Została zinstytucjonalizowaną formą opozycji wobec komunizmu w bloku wschodnim.
Wraz z rewolucją „Solidarności” w Polsce pojawiły się przejawy społeczeństwa obywatelskiego. Bardzo mocno rozwinęła się niezależna poligrafia, prowadzono działalność kulturalną, samokształceniową, naukową i oświatową. Obok oficjalnego PRL-owskiego życia toczyło się drugie, pozbawione reżimowej kontroli.
Okres wolności Polaków zakończył się stanem wojennym (1981–1983). Sierpień 1980 był impulsem do przemian systemowych doprowadzających do upadku PRL, odzyskania suwerenności przez Polskę oraz powstania III RP.
Na skwerze „Solidarności” znajdują się tablice upamiętniające bohaterów i tamte wydarzenia. Obchodzone są tutaj uroczystości w rocznice wydarzeń Sierpnia ‘80. Składane są tu także kwiaty i stawiane znicze. Organizatorem obchodów jest NSZZ Solidarność Oddział Grudziądz na czele z przewodniczącym Krzysztofem Brzeskim.
Autorka: Martyna Ruszczyńska
