Skonaktuj się z nami    kontakt@grudziadzmiastootwarte.pl
Witamy na portalu GrudziadzMiastoOtwarte.pl. Miłego dnia!

Dzień Ochrony Danych Osobowych

W kalendarzu świąt nietypowych pod datą 28 stycznia znajduje się zapis: Dzień Ochrony Danych Osobowych.

Jak zwykle nie jest to święto do celebracji, ale okazja do przypomnienia nam o sprawach ważnych, których zazwyczaj nie obdarzamy uwagą.

Według europejskiego rozporządzenia o ochronie danych osobowych (RODO), dane osobowe to wszelkie informacje dotyczące danej osoby fizycznej pozwalające na jej zidentyfikowanie. Zalicza się do nich: imię i nazwisko, numer identyfikacyjny (PESEL lub numer dowodu osobistego), dane o lokalizacji, identyfikator internetowy.

Do danych osobowych szczególnej kategorii (danych wrażliwych), zalicza się: pochodzenie rasowe lub etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych, a także dane genetyczne i biometryczne oraz dane dotyczące zdrowia, lub seksualności danej osoby.

Jak widać dane osobowe, to duży zbiór informacji o wieloznacznym charakterze. Możemy jednak wyróżnić dwie grupy tych danych.

Pierwsze z nich pozwalają nam na identyfikacje w sensie prawnym, reprezentowanie siebie lub bliskich w sprawach urzędowych, dokonywanie zakupów, zawieranie umów, w szczególności kredytowych. Są to więc dane zawarte w dowodach osobistych, paszportach, kartach kredytowych itp.

To najbardziej oczywista grupa danych, których staramy się strzec jak to możliwe. Mamy już świadomość, że przestępcy potrafią na skradziony, bądź skopiowany dowód wziąć na kogoś kredyt, zakupić towary. Danymi wykradzionymi z karty kredytowej także można posługiwać się w celu
uzyskania korzyści finansowych. O ile kartę można w miarę szybko zablokować, to następstwa kradzieży dowodu osobistego możemy odczuwać przez długie lata i stracić dużo pieniędzy, czasu i nerwów jeżdżąc po Polsce, aby udowodnić, że to nie my zawieraliśmy kredyt, ale złodziej.

Druga kategoria, czyli dane wrażliwe, jest rzadziej postrzegana jako coś potencjalnie groźnego. Ba! – lubimy się chwalić swoimi poglądami, przekonaniami, sytuacją majątkową, rodziną czy związkami. Tymczasem dane tego typu mogą być wykorzystywane do zmiany naszych preferencji zakupowych, wywierania wpływu politycznego, szantażu.

Dzień Ochrony Danych Osobowych obchodzony jest od roku 2006 roku i związany jest z rocznicą sporządzenia Konwencji 108. Rady Europy z dnia 28 stycznia 1981 roku w sprawie ochrony osób w zakresie zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych. Jak widać, troska o ochronę danych osobowych jest znacznie starsza niż współczesny Internet, tak negatywnie postrzegany w kontekście RODO. Jest tak dlatego, że od lat 50. ubiegłego wieku dochodziło, szczególnie w Stanach Zjednoczonych, do wykorzystywania powszechnie dostępnych informacji, przeciwko osobom prywatnymi, firmom i instytucjom.

W czasach makkartyzmu wiele osób zostało niesłusznie oskarżonych o komunizm, tylko na podstawie tego z kim się spotykali, gdzie chodzili, co czytali i mówili. Ofiarą tych czasów był słynny komik Charles Chaplin. Lata 50-60 to także walka ze związkami zawodowymi, w której zdrowie i życie straciło wiele osób próbujących walczyć o swoje pracownicze prawa, lub nawet tylko sympatyzujących z ruchami tego typu.

W sferze prywatnej najgorsze przypadki nadużyć w zakresie pozyskiwanych danych osobowych związane były z odmową ubezpieczenia zdrowotnego dla osób z grup ryzyka (które chorowały bądź miał osoby chore w rodzinie). Znane są przypadki, gdy sklepy na podstawie analizy preferencji zakupowych potrafiły oszacować czy dana kobieta spodziewa się dziecka. Sprawa była o tyle głośna, że do skrzynek pocztowych takich osób zaczęły przychodzić ofert z rabatami na zakupy dla młodych matek. Niestety trafiały one także do domów kobiet, które chciały ukryć ten fakt (w szczególności młodocianych matek), co kończyło się czasami bardzo niemiło.

Warto też wspomnieć o wykorzystaniu danych o lokalizacji przez służby wywiadowcze innych państw. Kilka lat temu na podstawie śladów tras z aplikacji sportowych, udało się zidentyfikować bazy wojsk NATO w różnych zakątkach świata. Po prostu żołnierze biegali wokół nich z włączonym GPS. Pamiętajmy więc, że zbyt pochopne publikowanie danych o sobie, może nam szkodzić. Zdjęcia z wakacji z aktualnym miejscem pobytu to dla złodziei świetna informacja, że domownicy nie zaskoczą go podczas włamania. Informacja o tym, że ktoś wygrał w Lotto to zachęta dla osób chcących uszczknąć coś z zasobów nowego bogacza. Zdjęcia dzieci osób majętnych i wpływowych w ich szkołach czy internatach to zachęta dla szantażystów lub terrorystów. Może wydawać się, że to sprawy dotyczące tylko ludzi bogatych, ale przecież oszustwa „na wnuczka” też przeprowadzić łatwiej, jeśli zna się powiązania rodzinne i uczuciowe pomiędzy członkami familii.

Przypominamy więc: chroń swoje dane!

Nigdy nie pożyczaj nikomu swoich dokumentów tożsamości ani kart kredytowych. Nie podawaj zawartych na nich danych innym osobom. Pilnuj swojego dowodu osobistego w wypożyczalni sprzętu, sklepie czy komisie, by nikt nie mógł wykonać ich kopii lub skanów. Kopie takich dokumentów przekazuj wyłącznie zaufanym instytucjom, i to tylko w uzasadnionych przypadkach. Jeśli zagubiłeś jakikolwiek dowód tożsamości lub katę kredytową, natychmiast powiadom o tym odpowiednią instytucję, np. policję i bank. Nie wahaj się zastrzec swoją kartę kredytową,  jeśli tylko podejrzewasz, że może być zgubiona lub skradziona. Łatwiej jest wyrobić nową niż mieć konto ogołocone z gotówki. Nie zostawiaj swoich danych na cudzym komputerze np. w urzędzie, bibliotece, publicznym hotspocie czy u znajomego. Najlepiej nie korzystać w takich  miejscach z serwisów, gdzie trzeba się zalogować prawdziwymi danymi, a w szczególności danymi do bankowości elektronicznej lub platform urzędowych. Przeciętnej osobie trudno jest skonfigurować bezpieczne połączenie w otwartych sieciach. Lepiej korzystać z połączeń  internetowych oferowanych przez naszego operatora komórkowego.

Nie otwieraj plików wysłanych na twoją pocztę i nie odpowiadaj na połączenia przez komunikatory i wiadomości od nieznanych ci osób. Mogą zawierać złośliwe oprogramowanie lub prowadzić do stron wyłudzających dane. Nie loguj się danymi z kont społecznościowych na nieznanych ci witrynach. Jeśli ktoś che potwierdzenia twojego wieku za pomocą logowania na FB, najpewniej chodzi mu o kradzież twoich danych do logowania. Tę samą zasadę należy stosować, gdy ktoś chce, abyś zalogował się na swoje konto bankowe w celu przesłania mu symbolicznej złotówki, aby uwierzytelnić twój rachunek bankowy. Zaufane sklepy, firmy i instytucje robią to automatycznie.

Ochrona danych osobowych to nie tylko przestrzeganie RODO przez innych, którzy nie powinni mieć informacji o nas, ale także nasz świadomy wysiłek, by ich nie wykradziono. Obecnie trzeba interesować się metodami wyłudzania i oszukiwania w świecie cyfrowym i realnym oraz samokształcić w zakresie bezpieczeństwa internetowego. Warto to robić bez względu na wiek, bo on nie jest tu przeszkodą, o czym świadczy coraz mniej udanych oszustw „na wnuczka, na policjanta, na panią z MOPR” i większa liczba cwaniaków złapanych po zgłoszeniu na policje przez potencjalne ofiary.

REDAKTOR

ADAM MILEWSKI

Uważny obserwator aktywności mieszkańców miasta. Uwielbia kulturę, ale z każdego wydarzenia potrafi wyciągnąć to co najbardziej wartościowe.

Dziękujemy za przeczytanie artykułu